Patoloji Hakkında Ne Bilmek İstersiniz?

Patoloji Nedir?

Patoloji, hastalıkların nedenlerini ve mekanizmalarını inceleyen ve teşhis eden bilim dalıdır.

Patolog kimdir?

Patolog, vücudunuzdan alınan doku ve organ örneklerini ve sıvıları mikroskop altında inceleyerek bu örnekler üzerinde bazı testler yaparak tanı koyan tıp doktorudur.

Kansere İlişkin Patoloji Raporu Nasıl Okunmalı?

Kanserli dokudan tanı koymak amacıyla alınan numuneye biyopsi denir. Biyopsiler ve cerrahi olarak çıkarılan doku ve organlar patologlar tarafından incelenir. Patologlar, dokuları mikroskop altında inceleyerek doku üzerinde bazı testler yaparak kanser teşhisini koyan doktorlardır. Her patoloji raporunun şekli aynı olmayabilir ancak genel anlamda bir rapor şu bölümlerden oluşur:

1. Hasta bilgileri ve klinik bilgi ve bulgular: Bu bölümde hastanın adı, soyadı, yaşı, cinsiyeti, hastaya tanımlanan protokol numarası gibi bilgiler ile klinisyenin verdiği bilgi ve bulguların özeti yer alır.
2. Makroskopik Bulgular: Bu bölümde çıplak gözle bakıldığında materyalde tespit edilen özellikler, materyalin boyutları, tespit edilen lezyonların çapı ve yerleşimi ile cerrahi sınırlara uzaklıkları belirtilmektedir. Yine bu bölümde mikroskobik inceleme için alınan örnekler anlatılmaktadır.
3. Mikroskobik Bulgular: Gerektiğinde mikroskop altında yapılan incelemenin detayları bu bölümde anlatılmaktadır.
4. Tanı: Bu bölümde patoloji tanıları listelenir. Doku kanserliyse, ilk tanı genellikle kanserin adını, türünü ve "derece" adı verilen farklılaşma derecesini içerir. Bunu lenf düğümlerinin tanısı takip eder. Kanserin yayıldığı 'metastatik' olarak adlandırılan ve genellikle dokunun tümöre verdiği tepkiyi içerdiğinden 'reaktif' olarak adlandırılan lenf düğümlerinin sayısı veriliyor. Çevre dokuda görülen iyi huylu değişiklik ve hastalıkların tanısı varsa bu bölümde de belirtilir.
5. Yorumlar / Notlar: Bu bölüm patoloğun hastalığın klinik evrelemesine yardımcı olacağını düşündüğü verileri belirttiği ve vurguladığı alandır. Tümörün çapı, cerrahi sınırın tutulup tutulmadığı, tümörün çevredeki kan ve lenf damarlarına yayılıp yayılmadığı, lenf bezlerine metastaz yapmışsa metastazın boyutu ve ek varsa lenf bezi dışına çıkıp çıkmadığı Tedavinize yardımcı olmak amacıyla doku üzerinde testler yapılır, sonuçları da bu bölümde yer alır.

Kanser Türü Nedir? Nasıl Belirlenir?

Kanserin yüzlerce farklı türü vardır. Kanserin türü hem hastalığın tedavisinde hem de nasıl davranacağında önemli bir faktördür. Kanserin türünü belirlemek için kullanılan temel yöntem mikroskop altında incelemedir. Birçok kanser türü mikroskop altında kolaylıkla tespit edilebilir. Ancak bazen bu yeterli olmayabilir. Nihai karara varmak için doku üzerinde başka testler yapılması gerekebilir. En çok kullanılan testler immünohistokimyasal yöntemlerle yapılan özel boyamalardır. Bazen kanserin türünden emin olmak için kanserli dokudaki DNA değişikliklerini tespit etmek gerekebilir ve bu amaçla yapılan testlere moleküler testler denir.

Kanserin 'Derecesi' Ne Anlama Geliyor?

Kanserin 'derecesi' farklılaşmanın derecesini belirler. Birçok kanserin tedavi ve hastalık davranışını tahmin etmesi önemli bir parametredir. Kanser hastalığı hücrelerin kontrol dışı düzensiz büyümesinden oluşur. Kanserli doku normal yapıyı ne kadar taklit ederse o kadar iyi farklılaşır, yani iyi farklılaşır. Kanser ne kadar iyi farklılaşırsa, o kadar iyi davranması beklenir. Kanserin derecesi (histolojik farklılaşması) mikroskop altında incelenerek belirlenir. Her kanser türü için belirlenen kriterlere ve değerlendirme sistemine uygun olarak belirlenir.

Metastatik Lenf Düğümü Ne Demektir?

Eğer kanserler 'invaziv' ise, yani ilk geliştikleri organ yapılarının bağ dokusuna geçmeyi başarmışlarsa, orada bulunan kan ve lenf damarları yoluyla daha uzak organlara yayılabilirler. Bu olaya 'metastaz' denir. Kanserler genellikle ilk olarak kanserin ortaya çıktığı organın lenf sıvısını filtreleyen bölgesel lenf düğümlerine metastaz yapar.
Lenf düğümleri halk arasında bez olarak bilinir. Vücudun bağışıklık sistemine ait organlardır. Lenf düğümlerinde, lenf kanalları tarafından organlardan toplanan sıvı filtrelenerek yabancı protein, mikroorganizma gibi tehditler tespit edilerek bağışıklık sistemi uyarılır. Kanser hücreleri aynı yolu kullanarak lenf kanallarına ve lenf düğümlerine ulaşıp ulaştıkları lenf düğümüne yerleşip işgal ediyorsa bu lenf düğümüne 'metastatik lenf düğümü' denir.
Metastatik lenf bezi sayısı, metastazın boyutu, lenf bezi dışına yayılıp yayılmadığı hastalığın tedavisini ve davranışını belirlemede önemli kriterlerdir ve patoloji raporunda belirtilir.

Reaktif Lenf Düğümü Ne Demektir?

Metastaz içermeyen, yalnızca bağışıklık sisteminin kansere verdiği yanıta ilişkin bulguları içeren lenf düğümleridir. Patoloji raporunda sayıları da belirtilir.

Tümörün Boyutu Önemli mi?

Birçok kanserde tümörün boyutu tedavi ve takip açısından önemli bir parametredir. Her patoloji raporunda özellikle tümörün invaziv kısmının büyüklüğüne yer verilmelidir.
Tümör boyutu makroskobik (dokunun çıplak gözle incelenmesi') ve mikroskobik (makroskobik inceleme sırasında alınan örneklerin mikroskop altında incelenmesi) yöntemlerle patolojik inceleme sırasında belirlenir. Bazı tümörlerde tümör boyutu sadece makroskopi ile belirlenirken bazılarında ise makroskopi ve mikroskopi sonuçları birleştirilerek karar verilir. Bu durum kanserin türüyle ilgilidir.
Bazı kanser türleri çevre dokudan sınırları iyi çizilmiş şekilde ayrılırken, bazıları normal dokudaki hücreler arasında yayılarak büyür ve iyi tanımlanmış kitleler oluşturmaz. Tümör radyolojik ve klinik olarak tahmin edilenden daha büyük olabilir. Bazen hastada tespit edilen kitlenin büyük bir kısmı tümörün in situ (normal doku yapılarında büyümüş, organın bağ dokusuna henüz çıkmamış) bileşenine aittir ve invaziv tümör daha küçük olabilir. Veya tespit edilen kitlelerin bir kısmı daha önce alınan biyopsilere bağlı pıhtı ve doku reaksiyonundan kaynaklanabilir. Bu durumda patolojik olarak tespit edilen invaziv tümör boyutu, radyolojik ve klinik muayenelerde tahmin edilenden daha küçük olabilir.